Stadshart Woerden



Historisch groen en gevelroute

Historisch groen en gevelroute

De route start op het Kerkplein en duurt ongeveer 1,5 uur. Kom je met de auto? Parkeer dan in de parkeergarage Castellum en neem de uitgang: Kerkplein/Markt.

  1. We starten op op het Kerkplein en de markt. Op deze plaats ligt het oude centrum. Rondom de Hoge Woerd bevond zich in de tijd van het Romeinse Rijk het “Castellum Laurium“. Een grensfort gebouwd ter versterking van de noordelijke grens bij de Rijn.
  2. Loop nu richting de kerk, de Petruskerk. Op de plaats waar de Petruskerk staat, was eerder een houten kerk gebouwd. Deze is in het jaar 1212 tijdens een plundertocht van Hollanders verbrand. In de 13e eeuw is er gestart met de bouw van een stenen kerk, die in de loop der jaren, zoals dat in die tijd ging, steeds verder is uitgebouwd. Het orgel in de kerk is gebouwd door J.H.H Bätz in 1767. Ook is er een grafmonument van Kapitein der zee Hugo Schaap uit 1717.
  3. Ga bij de Petruskerk de eerste straat links, de Hoogwoerd op. Je loopt hier langs de Kaasbel. In 1925 werd ter herinnering aan het 50-jarig bestaan van de kaasmarkt, de kaasbel geplaatst. Op de kaasbel werd aangegeven hoeveel kaas er was aangevoerd maar ook wat de prijs was. De jaarlijkse Graskaasdag en de wekelijkse kaasmarkt in de zomer zijn een mooi voorbeeld van hoe Woerden zich als kaasstad manifesteert.
  4. Achter de kaasbel aan de Groenendaal 26 staat het Arsenaal. Het Arsenaal, een bouwwerk dat diende als opslag voor de krijgsvoorraad dateert uit 1709. Dit Rijksmonument heeft een prachtig schilddak, hijsluiken, kruittoren en karakteristieke rondboogdeuren.
  5. Volg nu de Hogewoerd tot het einde. Sla rechts af en ga daarna de eerste links, de Eendrachtsstraat in. Het huis aan je linker hand is één van de vele kaaspakhuizen in Woerden. Het kaaspakhuis is in Neorenaissancestijl gebouwd in 1906 door Theodorus Hendrikus Tromp jr. uit Montfoort. De symmetrische voorgevel is voorzien van dubbele deuren en heeft een Mansardedak met grijze Friese dakpannen. Met zijn rondboogvensters en karakteristieke louvredeurtjes is het pakhuis van cultuurhistoriche waarde voor de stad Woerden. Oh, vergeet vooral niet regelmatig naar boven te kijken. De gevels in deze straat zijn prachtig en zeker de moeite van het bekijken waard!
  6. Je vervolgt de wandeling door de Eendrachtstraat, kijk vooral nog even naar boven, de gevels in deze straat zijn prachtig! Aan het einde van de straat ga je rechts af de Emmakade op. Volg de Emmakade en ga rechtsaf de Haven op. Door de aanleg van een buitengracht en de vernieuwing van de vestingwerken rond 1705, ontstond de haven als verbinding tussen de singel. De voornaamste huizen aan deze haven van rond 1890 staan aan de rechter kant. Het zijn een in een gevelwand opgenomen reeks villa’s. Deze zijn afwisselend gebouwd jugendstil en neo-renaissance stijl.
  7. Aan het einde van de Haven sla je links af, de Meulmansweg op. Steek over bij het zebrapad, loop de Rijnstraat in en blijf op het rechter trottoir. Door de Rijnstraat stroomde tot 1961 de Oude Rijn. Aan weerskanten van het water was een smalle rijweg en een stoep. Op verschillende plaatsen lagen hoge bruggen. In 1959 werd er begonnen met de demping van de Oude Rijn en op 31 mei 1961 verklaarde mr. J Klaasesz, commissaris van de Koningin ZH de Rijnstraat als geopend.
  8. Aangekomen in de Rijnstraat neem je de eerste steeg rechts. Dit is de Korte St. Jansteeg. Daarna linksaf de Havenstraat in. Volg de weg zodat je langs het museum komt. Het Stadsmuseum in het voormalige stadhuis van Woerden is ruim 500 jaar oud. Aan de rechterkant zie je nog de benedenverdieping met zolder in laatgotische stijl. De belangrijkste ruimte in het museum is de schout en schepenzaal. Hier werd recht gesproken. Een bijzonder detail is de schandpaal met kettingen aan de voorkant van de gevel.
  1. We lopen verder door de Havenstraat en passeren het Gereformeerde weeshuis. Het weeshuis werd in 1604 geopend. Toen waren er ongeveer 8 kinderen in het huis. In de jaren die volgden woonden er in het huis soms tussen de 50 of 60 kinderen. Een mooi verhaal is die van het ‘wonderkind’ Evert Willemszn Bogerd. Hij kreeg visioenen van een engel en schreef op jonge leeftijd prachtige verzen, Deze zijn uitgebracht onder de naam: ‘De waerachtige Geschiedenisse’ en zijn nog te bekijken in de universiteit van Utrecht. Het absolute dieptepunt voor het weeshuis was de onthoofding van één van de binnenvaders met de bijnaam ‘De Slintworm’. Hij werd verdacht van gerommel met de weesmeisjes en op steenworp afstand van het weeshuis op last van de schout en de burgemeesters op het stadhuis onthoofd.

 

  1. Vervolg de weg door de Havenstraat totdat je aan de linkerkant de Paardesteeg vindt, sla af en loop door de steeg. Steek aan het eind de Wagenstraat over en ga linksaf richting Rijnstraat. Steek daarna de Rijnstraat over en houd rechts aan. Lopend langs de vlaaien winkel gaan we nu slingeren door de steegjes van Woerden. Sla linksaf de Brechsteeg in. Let vooral op de teksttegels in de steegjes. Hierop staat een verhaaltje. Kijk ook eens omhoog en geniet van de mooie gevels van de winkelpanden.

 

  1. Ga aan het einde van de steeg linksaf de Voorstraat in. Neem links het Pietersteegje en sla daarna weer rechtsaf de Rijnstraat in. Het prachtige pand op nummer 44 van de Rijnstraat is gebouwd in 1888 naar een ontwerp van architect Nicolaas Molenaar in opdracht van Lukeurstoker A.J.Th hofman en werd rond 1900 in gebruik genomen als kaaspakhuis. Vanaf de jaren ‘70 is in dit pand een Chinees-Indisch restaurant gevestigd.

 

  1. Je staat op de Rijnstraat en slaat dan rechtsaf de volgende steeg in, de Aalmanssteeg. Kijk even achterom :-) en ga dan linksaf de Voorstraat weer in. Neem de tweede links. Dit is de Gemene buursteeg. Van hieruit heb je een mooi uitzicht op de kerk.

 

  1. Weer aangekomen in de Rijnstraat sla je nog een keer rechtsaf, op naar de volgende, bijna onzichtbare steeg. De Zachariasteeg.

 

  1. Aan het einde van deze smalle steeg sla je weer links af de Voorstraat in. Ga vervolgens de eerste rechts de Jan de Bakkerstraat in. Links loop je langs de achterkant van de Lutherse kerk (het witte gebouw). Later in de wandeling komen we nog langs de voorkant. De Lutherse kerk is een schuilkerk van de oudste Lutherse gemeente van Nederland. De eerste voorganger van de kerk was Johannes Pistorius, beter bekend als Jan de Bakker. Toen Woerden zich in 1572 aansloot bij de opstand tegen het Spaanse bewind, werd Woerden op verzoek van de bestuurders als enige Hollandse stad Luthers. Dit leidde tot ongenoegen bij de gereformeerde meerderheid van het gewest en dus werd de Petruskerk in 1580 weer de hoofdkerk en moesten de Lutheranen het uiteindelijk doen met een schuilkerk.

 

  1. Loop de doodlopende straat helemaal uit en neem het trappetje rechts de Hoge Wal op. Ga bovenaan linksaf langs de begraafplaatsen. De sfeervolle kleine begraafplaats aan de Hoge Wal is een rijksmonument, dat deel uitmaakt van de vroegere stadswal van Woerden. De begraafplaats is eigendom van de parochie Pax Christie Geloofsgemeenschap en is niet vrij toegankelijk.

 

  1. Je loopt nu recht door naar beneden, over de Torenwal de Nieuwstraat in. Blijf rechts lopen, dan hou je zicht op de Lutherse kerk en de mooie geveltjes. Ga met de bocht mee naar rechts en loop langs het oude Gemeentehuis. Dit oude gemeentehuis staat op de plek waar eerder de afgebrande gasfabriek stond en werd in 1888 gebouwd voor het bedrag van fl 23.000,-

 

  1. Na de vrijstaande villa ga je rechtsaf het park in. Recht voor je ligt de Joodse begraafplaats, deze is open op openmonumentendag. Wegens ruimtegebrek op de begraafplaats in Gouda werd in 1856 deze Joodse begraafplaats aangelegd. In 1920 heeft hier de laatste begrafenis plaatsgevonden.

 

  1. Je kan nu voorlangs de Joodse begraafplaats lopen. Volg het pad en steek de brug over. Hou links aan en ga de eerste weer links, wederom een bruggetje over. Volg het pad tot aan de volière. Rechts zie je de watertoren. Een belangrijke functie van de watertoren was onder andere om te zorgen voor constante druk in de waterleidingen van het drinkwatersysteem.

 

  1. Ga links af de Oostsingel op. Daarna links bij de Wilhelminaschool de Parijsebrug over. Rechts staat het beeld van de twee Wielrenners. Een daarvan is Arie van Vliet, de Woerdenaar die tussen 1961 en 2001 vier keer wereldkampioen sprint op de baan was.

 

  1. Steek schuin links de Burgemeester van Kempensingel over en ga de Lijsterstraat in. Neem daarna de eerste straat links de Reigerstraat, dan de eerste rechts de Merelstraat in. Hier kunnen kinderen even heerlijk ravotten in de speeltuin. Steek over, het Karekietlaantje in (voetpad). Loop dit pad uit en ga aan het einde rechts de Meeuwenlaan in. Na de begraafplaats ga je rechts af het Waterhoenlaantje in. Zie je de wilde schildpadden?

 

  1. Sla aan het einde van dit paadje rechtsaf de van Helvoortlaan bij de camping in. Ga de eerste weer links op de Kievitstraat en loop door tot het Brediuspark. Het Brediuspark is een klein paradijs in de stad met monumentaal groen, fruitboomgaarden, natuur en historische gebouwen. Tijd voor een picknick in de Heemtuin, de Speeltuin, Boerderij Batenstein of misschien bij de Kinderboerderij?

 

  1. Loop langs kinderboerderij Kukeleboe, rechtdoor het voetpad op en neem na 10 meter rechts het klaphek door de Heemtuin. Dan het pad aflopen, over het bruggetje tot het volgende klaphek. Op de T splitsing links af en de eerst volgende T splitsing rechts. We gaan recht door weer door een klaphek en dan over het bruggetje naar rechts het bospad op. Aan het einde van het bospad gaan we linksaf de Oudelandse weg en de Oude Rijn oversteken. Ga dan net na de brug direct rechts het Jaagpad op. Halverwege de 17e eeuw is het jaagpad langs de Rijn tussen Utrecht en Woerden aangelegd. Tot 1604 lag er al een zandpad maar deze was te smal. Door het aangelegde Jaagpad konden schepen, ook als ze geen wind in de zeilen hadden toch varen, getrokken door paarden of mensen. Niet lang na Woerden en Utrecht sloot ook de stad Leiden zich aan. Met als gevolg een doorlopend jaagpad vanaf de Zijlsingel in Leiden tot aan Oog-in-al Utrecht.

 

  1. Ga aan het einde van het Jaagpad rechts en steek het zebrapad over. Ga linksaf, dan de eerste weg rechts en gelijk weer linksaf en neem het achterpaadje langs het exercitieveld. Het exercitieveld, een grasveld in het centrum van Woerden waar vele activiteiten worden georganiseerd, waaronder de jaarlijkse Woerdense Vakantieweek. Hier vind je ook Huis Rijnoord, het blokvormige, witgepleisterde huis en het houten theehuis werden in 1863 gebouwd voor de Woerdense burgemeester Cornelis Jan Bredius.

 

  1. Aan het einde van dit paadje sla je linksaf en gelijk weer rechts, Steek bij de zebra over en loop tussen het kasteel en de Bonaventurakerk door naar de Hendrikkade. De oudste vermelding van het Kasteel Woerden dateert uit 1415 met als eerste bewoner rentmeester Heynric Hermans. In de kerkers van het Kasteel heeft de als ketter beschouwde priester Jan de Bakker 26 jaar gevangen gezeten (zouden ze hem vergeten zijn al die tijd?) Tot de Bonaventurakerk aan de Rijnstraat staat op de grond die deel uitmaakte van de binnen wal van de stad. De bijna 80 meter hoge toren staat op de monumentenlijst.

 

  1. Volg de Hendrikkade langs de singel en ga de 3e straat rechts, de Julianastraat in. Loop deze uit tot aan de molen en steek over de Molenstraat in. Molen de Windhond is een ronde stenen korenmolen, gebouwd in 1755. De molen is goed onderhouden en is bepalend voor het stadsgezicht van Woerden. Op woensdag is de molen geopend tussen14:00 en 16:00. Als de wieken draaien is de molenaar zelf ook aanwezig.

 

  1. Loop direct achter de molen het Willemshof op. Ga dit straatje uit tot aan de Kruittorenweg en sla rechtsaf het Kazerneplein op. Loop nog even onder de poort door en zo zijn we weer beland op het Kerkplein met aan de linkerkant de parkeergarage. Strijk neer op een van de gezellige terrasjes voor een welverdiende kop koffie, thee of een frisje.

 

Deze wandeling werd je aangeboden door de ondernemers van Stadshart Woerden.